ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ;

Χαμηλοί καταγράφονται οι δείκτες ευτυχίας και κοινωνικών και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων στα παιδιά προηγμένων χωρών σε έρευνα της UNICEF, στο πλαίσιο της οποίας αξιολογήθηκαν στοιχεία της τελευταίας εικοσαετίας. Η Ολλανδία, η Δανία και η Νορβηγία αναδεικνύονται οι τρεις "παράδεισοι" για να μεγαλώνει κανείς παιδιά, με τους ειδικούς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και να καλούν όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε όλες τις χώρες του κόσμου να χαράξουν πολιτικές και στρατηγικές που θα εξασφαλίσουν σε όλα τα παιδιά του κόσμου την παιδική ηλικία που τους αξίζει. 

Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει η Gunilla Olsson, διευθύντρια του Γραφείου Ερευνών της UNICEF Innocenti,  πολλές από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν όλα τα απαραίτητα αγαθά για να προσφέρουν καλά παιδικά χρόνια-χάνουν στο κομμάτι των παιδιών. Αν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα για την ευημερία των παιδιών στο πλαίσιο της γενικότερης στρατηγικής τους δεδομένης και της πανδημίας, θα εξακολουθήσουμε να περιμένουμε αυξημένα ποσοστά φτώχειας και κακής σωματικής και πνευματικής υγείας. "Θα πρέπει να γίνουν πιο πολλά ώστε να χαρίσουμε στα παιδιά μια ασφαλή και χαρούμενη παιδική ηλικία, ΤΩΡΑ", υπογραμμίζει η Olsson. 

Οι επιμέρους δείκτες

Ψυχική υγεία: Στις περισσότερες χώρες, λιγότερο από τα 4/5 των παιδιών δήλωσαν ότι είναι ικανοποιημένα με την ζωή τους. Τα λιγότερο ευτυχισμένα παιδάκια ζουν στην Τουρκία  (53%) και ακολουθούν τα παιδιά στην Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα παιδιά που ανήκουν σε λιγότερο υποστηρικτικά οικογενειακά περιβάλλοντα ή δέχονται bullying καταγράφουν φτωχότερη ψυχική υγεία. Η Λιθουανία καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών στην εφηβεία και ακολουθούν η Νέα Ζηλανδία και η Εσθονία. 

Σωματική υγεία: Ο αριθμός των παχύσαρκων ή υπέρβαρων παιδιών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως. Περίπου ένα στα 3 παιδιά είναι είτε παχύσαρκο είτε υπέρβαρο, με τα ποσοστά στη Βόρεια Ευρώπη να αυξάνονται ραγδαία. Σε περισσότερες από μία στις 4 χώρες το ποσοστό θνησιμότητας εξακολουθεί να βρίσκεται πάνω από το 1 στα 1000.

Δεξιότητες: Τέσσερα στα 10 παιδιά σε χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε βασικές δεξιότητες ανάγνωσης και μαθηματικών στα 15 τους χρόνια, με τα παιδιά στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Χιλή να καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά. Στον αντίποδα βρίσκονται τα παιδιά στην Εσθονία, την Ιρλανδία και τη Φιλανδία. Στις περισσότερες χώρες, ένα στα 5 παιδιά στερούνται αυτοπεποίθησης όσον αφορά στις κοινωνικές τους δεξιότητες και πιο συγκεκριμένα στο να κάνουν φίλους. Λιγότερο κοινωνικά καταγράφονται τα παιδιά στην Χιλή, την Ιαπωνία και την Ισλανδία. 

Η θετική εικόνα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το 95% των παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι ενταγμένα σε οργανωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ και ο αριθμός των εφήβων 15-19 ετών που έχουν εγκαταλείψει την εκπαίδευση έχει υποχωρήσει στις 30 από τις 37 συμμετέχουσες χώρες. Ωστόσο, δεδομένης της πανδημίας, αυτά τα ποσοστά απειλούνται. Η Νορβηγία, η Ισλανδία και η Φιλανδία είναι οι χώρες οι οποίες έχουν τις καλύτερες πολιτικές υποστήριξης της ευημερίας στην παιδική ηλικία. Κατά μέσο όρο, οι χώρες επενδύουν λιγότερο από το 3% του ΑΕΠ σε πολιτικές σχετιζόμενες με την στήριξη του θεσμού της οικογένειας και των παιδιών. 

Στην εποχή του COVID-19

Εξαιτίας του COVID-19, το πρώτο μισό του 2020 οι περισσότερες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν τα σχολεία τους κλειστά περισσότερες από 100 ημέρες. Όπως επισημαίνεται, η απώλεια μελών της οικογένειας ή του φιλικού περιβάλλοντος, το άγχος, οι κατ' οίκον περιορισμοί, η απουσία υποστήριξης, το κλείσιμο των σχολείων, οι δύσκολες ισορροπίες ανάμεσα σε οικογένεια και εργασία, σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυσχέρειες, έχουν αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία και την εξέλιξή της. Πριν την πανδημία, ο μέσος δείκτης φτώχειας σε 41 χώρες του κόσμου ήταν 20%. Αν λάβουμε υπόψη ότι λόγω της κατάστασης που βιώνουμε θα υπάρξει οικονομική ύφεση τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, αν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν έκτακτα μέτρα, τα ποσοστά φτώχειας στα παιδιά θα αυξηθούν δραματικά. 

Η ευημερία των παιδιών πάνω απ' όλα

Αξιολογώντας τα αποτελέσματα της έρευνας και με δεδομένη την πανδημία, η UNICEF προτείνει μια σειρά μέτρων, τα οποία θα περιφρουρήσουν την ευημερία στα παιδιά. 

* Αποφασιστικές δράσεις για την άμβλυνση των ανισοτήτων σε οικονομικό επίπεδο και εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των παιδιών στα αγαθά που έχουν ανάγκη. 

* Μέριμνα ώστε να καλυφθούν τα κενά στις δομές και υπηρεσίες που ασχολούνται με την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων. 

* Επέκταση φιλικών προς την οικογένεια (family friendly) στρατηγικών, με στόχο την επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα σε εργασία και οικογενειακή ζωή. Πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας και οικονομικά ανεκτές υπηρεσίες φύλαξης και φροντίδας των παιδιών. 

* Ενίσχυση της προσπάθειας προστασίας των παιδιών από κοινές ασθένειες (εμβολιασμός). 

* Βελτίωση των πολιτικών για τον COVID-19. Ενίσχυση των οικογενειών και εξασφάλιση πόρων για τα παιδιά, ανεξάρτητα και υπεράνω από τις όποιες πολιτικές λιτότητας. 

Συχνά-πυκνά ρωτάω τα παιδιά μου το εξής: "Είστε χαρούμενα;". Με ενδιαφέρει πολύ να είναι χαρούμενα, γενικά χαρούμενα, όπως, άλλωστε, όλους μας. Γιατί νομίζω ότι αν καταφέρουμε να μεγαλώσουμε χαρούμενα παιδιά, ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος, θα τον φτιάξουν καλύτερο. Διαβάζοντας την έρευνα, προβληματίστηκα αλλά ένιωσα και ευγνώμων για όλα όσα έχουμε. Πάντα βοηθά να έχεις την ευρύτερη εικόνα, να ξέρεις τι γίνεται στον κόσμο. Ευαισθητοποιείσαι και έστω υποσυνείδητα μαθαίνεις να προσέχεις περισσότερο κάποια πράγματα στα παιδιά. Ευθύνη για τα παιδιά έχουμε όλοι, όχι μόνο οι κυβερνήσεις. Και νομίζω ότι όλοι χρειάζεται πρωτίστως να εκπαιδευτούμε στη χαρά. Από εκεί ξεκινούν όλα. Στη χαρά και την αλληλεγγύη.  Από τους φορείς χρειαζόμαστε τους πόρους και την μέριμνα ώστε οι χώρες να γίνουν φιλόξενες εστίες για τα παιδιά. 

***photo credits: unicef.org