ΔΥΟ ΥΠΟ ΔΟΚΙΜΗ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΗΣ ΠΡΟΩΡΟΤΗΤΑΣ

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΕΣΤ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΚΥΗΣΗΣ, ΣΧΕΔΟΝ ΕΞΙΣΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΕΡΗΧΟ ΚΑΙ ΜΕ ΠΙΟ ΧΑΜΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ. 

To ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν ειδικές εξετάσεις αίματος προκειμένου να μπορούν να προβλέπουν τον κίνδυνο που διατρέχει μία γυναίκα να γεννήσει πρόωρα διερευνά η επιστημονική κοινότητα, προχωρώντας ένα βήμα μπροστά αυτό που ονομάζουμε προγεννητική φροντίδα. Η προωρότητα οφείλεται σε μια σειρά από παραμέτρους, ανάμεσα στις οποίες ένας προηγούμενος πρόωρος τοκετός, επιπλοκές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η προεκλαμψία, το άγχος και ο διαβήτης. Ωστόσο, ακόμη κι αν τίποτα από τα παραπάνω δεν συντρέχει, μία έγκυος μπορεί να γεννήσει πρόωρα ούτως ή άλλως, γιατί το μωράκι είναι... ανυπόμονο.

Δύο ξεχωριστές επιστημονικές έρευνες, η μία από τις οποίες δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στο Περιοδικό Περιγεννητικής (Journal of Perinatology) και η δεύτερη μόλις την περασμένη Πέμπτη στην έκδοση Science, είναι οι πιο πρόσφατες προσπάθειες των επιστημόνων να αναπτύξουν ένα τεστ που προβλέπει τον κίνδυνο προωρότητας.
Πρόκειται για δύο εξετάσεις οι οποίες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και χρειάζεται πολύ περισσότερη έρευνα για να καθοριστεί τόσο η ακρίβεια, όσο και η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους στην πράξη. Ωστόσο, είναι και οι δύο ενδεικτικές της γενικότερης τάσης που υπάρχει πλέον στην επιστημονική κοινότητα και έχει να κάνει με την πρόβλεψη της προωρότητας, πάντα με γνώμονα την προστασία μητέρας και νεογνού.

Λίγα λόγια για τα υπό δοκιμή τεστ
1) Το τεστ που περιγράφεται στο Journal of Perinatology στοχεύει στο να προβλέπει τον πρόωρο τοκετό ανάμεσα σε εγκύους που είτε έχουν είτε όχι προεκλαμψία, μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση. Το τεστ μελετήθηκε σε 400 γυναίκες οι οποίες διένυαν το δεύτερο τρίμηνο της κύησης και εξετάστηκαν σε 25 βιοδείκτες ή ουσίες στο αίμα οι οποίες έδειχναν μόλυνση και κινητοποίηση στο ανοσοποιητικό σύστημα. Παράλληλα, το δείγμα αυτό υποβλήθηκε σε εξετάσεις αναφορικά με τα επίπεδα πρωτεϊνών, που "πρόδιδαν" ενδεχόμενο κίνδυνο προωρότητας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η εξέταση των συγκεκριμένων βιοδεικτών (οι οποίοι επελέγησαν από ένα φάσμα 63 δεικτών οι οποίοι σχετίζονται με προωρότητα ή προεκλαμψία) θα μπορούσε να ταυτοποιήσει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού είτε με είτε χωρίς συνθήκη προεκλαμψίας στις περισσότερες γυναίκες της έρευνας κατά την διάρκεια του δεύτερου τριμήνου της εγκυμοσύνης. Όπως, μάλιστα, δήλωσε η Laura Jelliffe-Pawlowski, μία εκ των συντακτών της μελέτης, το τεστ μπορούσε να προβλέψει την πιθανότητα προωρότητας στο 80.3% των γυναικών, μεταξύ της 15ης αι 20ης εβδομάδας κύησης.
2) Το δεύτερο τεστ που βρίσκεται υπό ανάπτυξη από τους επιστήμονες, περιγράφεται σε μία μικρή, πιλοτική μελέτη στο Science και στοχεύει στην πρόβλεψη όχι μόνο της προωρότητας αλλά και της ηλικίας κύησης. Μέχρι τώρα, ο μόνος, ασφαλής τρόπος για τον υπολογισμό της ηλικίας κύησης είναι ο υπέρηχος. Για τις ανάγκες του συγκεκριμένου τεστ, οι ειδικοί εκτίμησαν το RNA που υπάρχει στο αίμα των εγκύων, γνωστό και ως ριβονουκλεϊκό οξύ. Όπως εξηγούν, το RNA δίνει στοιχεία στους επιστήμονες για το τι κάνουν τα κύτταρα του οργανισμού σε διαφορετικούς χρόνους και μερικές φορές είναι ενδεικτικό για κάτι που μπορεί να πηγαίνει στραβά. Εκτός, όμως, από τον κίνδυνο προωρότητας, το RNA βοήθησε ήδη να υπολογίσουν την ηλικία κύησης σε 31 υγιείς εγκύους στην Δανία. Μάλιστα, τα αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα με αυτά του υπερήχου. Πιο αναλυτικά, το τεστ βρήκε την ηλικία κύησης μέσα σε διάστημα 14 ημερών από την πραγματική ηλικία κύησης στο 45% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα, ενώ ο υπέρηχος, που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες τις ίδιας μελέτης, την υπολόγισε στο 48% των γυναικών του δείγματος. Η διαφορά είναι ότι το τεστ υπολόγισε την ηλικία κύησης στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, ενώ ο υπέρηχος στο πρώτο.


Η προωρότητα παγκοσμίως



Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, κάθε χρόνο περίπου 15 εκατομμύρια μωράκια γεννιούνται πρόωρα, δηλαδή πριν την 37η εβδομάδα της κύησης και το ανησυχητικό είναι ότι αυτός ο αριθμός ολοένα και αυξάνεται, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Άλλωστε, οι επιπλοκές που προκύπτουν λόγω προωρότητας είναι η νούμερο 1 αιτία θανάτου σε παιδιά μέχρι την ηλικία των 5, δηλαδή για περίπου ένα εκατομμύριο παιδιά παγκοσμίως το 2015.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Lancet to 2012, το 2010, οι δέκα χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πρόωρων τοκετών ήταν οι: Ινδία, Κίνα. Νιγηρία, Ινδονησία, ΗΠΑ, Μπαγκλαντές, Φιλιππίνες, Δημοκρατική Ομοσπονδία του Κονγκό και Βραζιλία. Ωστόσο, ίσως κάποια από αυτά τα στοιχεία να μην είναι ακριβή, υπό την έννοια ότι οι γυναίκες χαμηλών στρωμάτων δεν έχουν τα μέσα να υπολογίσουν σωστά την ακριβή έναρξη της κύησης. 
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι γυναίκες που προέρχονται από φτωχές χώρες του κόσμου δεν έχουν-εν έτει 2018-την πολυτέλεια του υπερήχου(!). Άλλωστε, πολλές από αυτές θεωρούν ακόμη ταμπού να αναφέρουν ότι έχουν περίοδο ή καθυστέρηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα τεστ αίματος και μάλιστα χαμηλού κόστους, το οποίο θα μπορούσε να υπολογίσει τον χρόνο κύησης, θα ήταν πραγματικό δώρο.