Η ΟΡΜΟΝΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

ΧΑΜΗΛΑ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑ ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΗΣ ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑΣ.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, οι δερματολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις βλαβερές επιπτώσεις του ήλιου στο δέρμα. Ωστόσο, μικροί και μεγάλοι, ειδικά στην χώρα μας που λούζεται από τον μεσογειακό ήλιο, σχεδόν επιβάλλεται να εκτιθέμεθα στον ήλιο καθημερινά για ένα δεκάλεπτο το καλοκαίρι (από τον Ιούνιο μέχρι και τις αρχές του Σεπτέμβρη), μεταξύ 12 και τρεις το μεσημέρι, με μαγιό (δηλαδή με μεγάλο μέρος του δέρματός μας εκτεθειμένο) και χωρίς αντηλιακό, για να συνθέσουμε με φυσικό τρόπο την βιταμίνη-ορμόνη D, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία μας. Η συγκεκριμένη βιταμίνη λειτουργεί και ως ορμόνη και έχει βρεθεί ότι ξεκλειδώνει τα κύτταρα των οστών  και του μυικού ιστού, βοηθά στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού, συμβάλλει στην καλή υγεία της καρδιάς και του θυρεοειδούς αδένα. Ειδικά για τα παιδιά, σχετίζεται με την μυοσκελετική τους ανάπτυξη, ενώ βοηθά και σε αναπνευστικά προβλήματα, όπως είναι το άσθμα, σε δερματικά (ατοπική δερματίτιδα) και σε διάφορες μορφές αλλεργίας.  
Η σύνθεση της βιταμίνης D γίνεται τις ηλιόλουστες ημέρες, αυστηρά τις μεσημεριανές ώρες, χωρίς νέφωση και σε ένα καθαρό (μη μολυσμένο) περιβάλλον και το σημαντικό είναι ότι τα επίπεδα που συγκεντρώνουμε αποθηκεύονται από τον οργανισμό μας και επαρκούν για όλον τον χρόνο.
Άλλες πηγές βιταμίνης D είναι τα λιπαρά ψάρια (και ιδιαίτερα ο ξιφίας, ο σολομός και ο τόνος), τα οποία θα πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά για να εξασφαλίσουμε την ημερήσια συνιστώμενη δόση. Ένα από τα συμπληρώματα που την περιέχουν είναι το γνωστό μουρουνέλαιο.

Το μεσογειακό παράδοξο
Όπως εξήγησε, μιλώντας σε επιστημονική ημερίδα, η κ. Καλλιόπη Κώτσα, ενδοκρινολόγος, επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας-Διαβητολογίας στο ΑΠΘ, αν και οι μεσογειακές χώρες υποτίθεται ότι έχουν το προνόμιο της ηλιοφάνειας, από τον φόβο των βλαβερών συνεπειών του ήλιου, οι άνθρωποι δεν εκτίθενται στον ήλιο χωρίς προστασία το καλοκαίρι (έστω και γι αυτά τα δέκα λεπτά), με αποτέλεσμα να καταγράφουν μειωμένα ή ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα επίπεδα της βιταμίνης D στον γενικό πληθυσμό της Ελλάδας είναι αντίστοιχα με αυτά της Πολωνίας, μίας χώρας της βόρειας Ευρώπης. Οι βόρειες χώρες, με την γνώση ότι δεν έχουν συχνά ηλιοφάνεια, έχουν εμπλουτίσει τις τροφές τους με βιταμίνη D, ενώ λαοί όπως οι Ισλανδοί και οι Ιάπωνες, καταφέρνουν να λαμβάνουν τις απαραίτητες ποσότητες δεδομένου ότι τρώνε πολλά λιπαρά ψάρια.

Σημαντική στην εγκυμοσύνη, τον θηλασμό και τα μωρά
Η πρόσληψη βιταμίνης D είναι απαραίτητη στην κύηση, αν σκεφτούμε ότι ένα μωρό γεννιέται με τα επίπεδα της βιταμίνης D που καταγράφει η μητέρα του (ειδικά του τρίτου τριμήνου) και επομένως θα πρέπει αυτά να είναι επαρκή. Το αν η έγκυος θα τα πάρει από την διατροφή της ή μέσω συμπληρωμάτων είναι θέμα συζήτησης με τον γυναικολόγο της. Όπως είπε χαρακτηριστικά η κ. Κώτσα, αν μπορεί να καταναλώνει 25 σαρδέλες την ημέρα ή να βγαίνει στον ήλιο, τότε δεν χρειάζεται να καταφύγει σε κάποιο συμπλήρωμα. Είναι καθαρά θέμα επιλογής. Εξίσου σημαντική είναι η βιταμίνη D και για τις θηλάζουσες, αν και δεν περνάει στο μητρικό γάλα.
Στην δική της εισήγηση, η παιδίατρος κ. E. Καλούδη τάχθηκε υπέρ της προληπτικής χορήγησης βιταμίνης D στα βρέφη, ειδικά στα αποκλειστικώς θηλάζοντα και τα πρόωρα (αλλά και όλα γενικά τα μωρά, τουλάχιστον μέχρι τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους, ειδικά αν δεν ξεπερνούν το ένα λίτρο γάλακτος ημερησίως). Ειδικά για τα θηλάζοντα, δεδομένου ότι το μητρικό γάλα περιέχει 25-50 μονάδες βιταμίνης D στο λίτρο και η επαρκής ποσότητα ημερησίως είναι 400 μονάδες, το συμπλήρωμα θεωρείται απαραίτητο.


Γιατί τα ποσοστά βιταμίνης D στην χώρα μας είναι χαμηλά
Όπως εξήγησε η κ. Καλούδη, περίπου μία στις 5 μητέρες και ένα στα 10 παιδιά παρουσιάζουν έλλειψη βιταμίνης D, ήδη από την γέννηση. Αυτό οφείλεται στην περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, τον οποίο πλέον φοβόμαστε, σε χρόνιες διατροφικές ανεπάρκειες, στο γεγονός ότι τα παιδιά μας πλέον ασχολούνται περισσότερο με εσωτερικές και όχι εξωτερικές δραστηριότητες. Αρνητικό ρόλο διαδραματίζει και η ατμοσφαιρική ρύπανση που μπλοκάρει την ακτινοβολία UV.
Σύμφωνα με τις νέες, παγκόσμιες ιατρικές οδηγίες, οι παιδίατροι συνιστούν την προληπτική χορήγηση βιταμίνης D στα βρέφη ήδη από το μαιευτήριο και την έκθεση μωρών και παιδιών στον ήλιο για πέντε έως 30 λεπτά, από τις 10 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι, τουλάχιστον για 2 φορές την εβδομάδα. Παράλληλα, συνιστούν την αποφυγή της υπερβολικής χρήσης αντηλιακού, την εφαρμογή ενός υγιεινού τρόπου ζωής και την αποφυγή της παχυσαρκίας, σε μικρούς και μεγάλους.