ΤΙΜΩΡΙΑ Ή ΣΥΝΕΠΕΙΑ;

Η ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΦΙΛΙΤΣΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΖΟΥΝ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ ΚΑΙ ΤΙ ΣΩΣΤΟ.

 

Πρεμιέρα αύριο για τα σχολεία, μετά από μία αρκετά μεγάλη ανάπαυλα για τις διακοπές του Πάσχα. Κάθε κατεργάρης, ακόμη και ο πιο μικρός, επιστρέφει στον πάγκο του και η καθημερινή ρουτίνα επανέρχεται στους συνήθεις ρυθμούς της. Όπως επανέρχονται-τουλάχιστον στην θεωρία:)-και οι κανόνες, έτσι ώστε η απαιτητική καθημερινότητα μικρών και μεγάλων να μπορέσει να λειτουργήσει όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά.
Βέβαια, οι κανόνες πολλές φορές "σπάνε" και αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, όταν μιλάμε για μικρά παιδάκια. Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Τους τιμωρούμε ή τους υποδεικνύουμε τις συνέπειες;
Η Φιλίτσα Παπανικολάου, παιδοψυχολόγος, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Ιταλίας Universita degli studi di Urbino "Carlo bo", αναλύει με άρθρο της αυτό το μέγα ερώτημα και παρέχει απλές αλλά πολύτιμες συμβουλές στους γονείς. Την ευχαριστούμε πολύ!

 

Τιμωρία και λογική συνέπεια (από την Φιλίτσα Παπανικολάου)




Εξηγούμε με ήρεμο τρόπο στο παιδί ότι κάθε πράξη έχει και συνέπεια.
Ένα συνεχές ερώτημα από γονείς: Πρέπει να τιμωρούμε τα παιδιά; Πώς μπορούμε να επιβάλλουμε κάτι δυσάρεστο σε ένα παιδί και πότε πρέπει να παραβλέψουμε μια συμπεριφορά;
Όχι, δεν πρέπει να τιμωρούμε τα παιδιά με την έννοια της κλασικής τιμωρίας.Υπάρχουν πράξεις, υπάρχουν και συνέπειες. Και τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, δέχονται συνέπειες πολλές φορές για τις πράξεις τους. Για παράδειγμα, αν κάποιος ενήλικας λερώσει κάτι, τότε πρέπει να το καθαρίσει.
Αυτή είναι μία λογική συνέπεια μιας κατά λάθος πράξης. Ένα παιδί, αν λερώσει κάτι, τότε τι πρέπει να κάνει; Είναι η λογική συνέπεια να πάει στο δωμάτιο του ή να καθαρίσει αυτό που λέρωσε; Και αν δεν μπορεί να το καθαρίσει γιατί είναι ηλικιακά μικρό, τότε μπορεί να βοηθήσει στο καθάρισμα με όποιο τρόπο μπορεί, αρκεί να δει την συνέπεια της πράξης.
Άρα πριν τιμωρήσουμε τα παιδιά με άστοχες τιμωρίες, πρέπει πρώτα να σκεφτούμε τι
θα έκανε ένας ενήλικας ή ένα μεγαλύτερο ηλικιακά παιδί σε μια «ζημιά». Τα παιδιά πολλές φορές δεν καταλαβαίνουν τι έχουν κάνει λάθος ή ακόμα και να το καταλάβουν, το επαναλαμβάνουν γιατί απλά δεν γνωρίζουν τι σημαίνει το σωστό. Οπότε πρέπει πάντα ο γονιός να εξηγεί στο παιδί με σαφείς οδηγίες τι πρέπει να κάνουν και για ποιο λόγο. Ισχύει το ίδιο και με το λάθος. Πρέπει να δίνεται εξήγηση στο παιδί γιατί έκανε κάτι λάθος και γιατί δεν έπρεπε να το κάνει, ποιο ήταν το λάθος που έκανε.

Η στέρηση προνομίου

Βέβαια, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις παιδιών που " αγνοούν" τους γονείς τους και τις οδηγίες που τους δίνουν. Σε αυτή την περίπτωση και αφού ο γονιός έχει προσπαθήσει να επιβάλει την λογική
συνέπεια, αν το παιδί συνεχίσει να μην συνεργάζεται, τότε ο γονιός πρέπει να περάσει
στην στέρηση ενός προνομίου που έχει δώσει στο παιδί. Για παράδειγμα, το να μην δει τηλεόραση ή να μην παίξει ένα παιχνίδι στον υπολογιστή. Η στέρηση του προνομίου δεν θα πρέπει για κανέναν λόγο να αφορά κάποια από τις βασικές ανάγκες του παιδιού. Γι’ αυτό μιλάμε για προνόμιο. Οι λογικές συνέπειες πρέπει να είναι ξεκάθαρες στο παιδί και το ζευγάρι (οι γονείς) να είναι σύμφωνο. Δεν μπορεί να υποστηρίζει κάτι η μητέρα και να είναι σε αντίθεση με την άποψη του πατέρα. Οι γονείς πρέπει να είναι σύμφωνοι σε ότι αφορά το αντίκτυπο της πράξης των παιδιών τους και γενικότερα σε ότι αφορά την ανατροφή τους.

Δεν χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς


Οι φωνές και ο φόβος δεν λειτουργούν.
Είναι σημαντικό να μην αποθαρρύνουμε ποτέ το παιδί με χαρακτηρισμούς (π.χ. γιατί το έκανες
αυτό, είσαι χαζό; Ή π.χ. είσαι τεμπέλης!). Αυτό είναι μία ηθική κριτική που ασκείται στο παιδί και το κάνει να αισθάνεται κατωτερότητα.
Δεν προσπαθούμε να προκαλούμε φόβο στο παιδί με τον τρόπο που του μιλάμε ή με αυτά που του λέμε. Ο φόβος δεν είναι συνεργάτης του παιδιού και δεν του δίνει κίνητρο. Ίσα ίσα επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Η διαφορά της τιμωρίας με την λογική συνέπεια είναι πως η λογική συνέπεια έχει ως στόχο να βοηθήσει το παιδί να γίνει πιο υπεύθυνο και ώριμο και όχι να νιώσει μειωμένο
και υποτιμημένο.

Η Φιλίτσα Παπανικολάου διατηρεί το γραφείο της στην Λάρισα. Παρέχει συμβουλευτική σε γονείς, καθώς και ψυχοπαιδαγωγική αξιολόγηση και παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα σε παιδιά και εφήβους.

 



 

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις