Η ΣΤΑΧΤΟΜΠΟΥΤΑ ΑΚΟΜΗ ΖΕΙ...

ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΤΟΥ ΡΩΜΑΛΕΟΥ ΙΠΠΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ "ΑΔΥΝΑΜΗΣ" ΚΟΡΑΣΙΔΟΣ ΜΑΛΛΟΝ ΣΥΝΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΑΚΟΜΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ, ΟΠΩΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ

Στα κλασικά παραμύθια, με τα οποία όλοι μας λίγο-πολύ μεγαλώσαμε, οι άνδρες ήταν συνήθως οι ρωμαλέοι ήρωες, οι ιππότες και οι πολεμιστές, οι σωτήρες και οι αρχηγοί. Οι γυναικείες φιγούρες, από την άλλη, ήταν, συνήθως, πιο "αδύναμα" πλάσματα, όμορφες στις περισσότερες περιπτώσεις, οι οποίες είτε ονειρεύονταν-κυριολεκτικά-τον πρίγκιπα του παραμυθιού για να παντρευτούν, να ζήσουν καλά κι εμείς καλύτερα, είτε ήταν μητέρες, μια ιδιότητα κοινωνικής καταξίωσης (τουλάχιστον παλαιότερα). Τα στερεότυπα των παραμυθιών, που "πέρασαν", θα έλεγε κανείς, στο DNA μας και με έναν τρόπο μπορεί και να διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα και τις επιλογές μας ("Εγώ πότε θα γίνω μάνα;", μεγάλο εύρημα της Δήμητρας Παπαδοπούλου), έστω και υποσυνείδητα, είναι στερεότυπα που μπορεί ακόμη να υπάρχουν, έστω στην πιο εξελιγμένη τους μορφή, ακόμη κι αν πολύς λόγος έχει γίνει για την ισότητα των δύο φύλων σε όλους τους τομείς της ζωής.

Νέα έρευνα του Observer

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Observer,  οι περισσότεροι θηλυκοί ήρωες-ζώα (από λαγούς μέχρι αρκούδες) περιορίζονται στον ρόλο του συντρόφου, ενώ οι αρσενικοί χαρακτήρες έχουν διπλάσιες φορές πρωταγωνιστικό ρόλο στα εικονογραφημένα παιδικά βιβλία. Περαιτέρω, οι αρσενικοί ήρωες μιλούν περισσότερο σε σχέση με τους θηλυκούς.
Στο πλαίσιο της ενδελεχούς και άκρως ενδιαφέρουσας αυτής έρευνας του Observer, αναλύθηκαν τα εκατό πιο δημοφιλή, γραμμένα στην αγγλική, εικονογραφημένα βιβλία του 2017, σε συνεργασία με την εταιρεία έρευνας αγοράς Νielsen. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, στην πλειοφηψία των βιβλίων κυριαρχούν οι αρσενικοί χαρακτήρες, συχνά σε στερεοτυπικούς ρόλους δύναμης, σε αντίθεση με τους θηλυκούς χαρακτήρες, οι οποίοι, μάλιστα, απουσιάζουν από σημαντικό αριθμό των επιλεγέντων τίτλων (περίπου από το 1 στα 5).
Περαιτέρω, οι πρωταγωνιστές είναι κατά 50% πιθανότερο να είναι αρσενικού γένους, ενώ οι "κακοί" αρσενικοί χαρακτήρες είναι οκταπλάσιοι σε σχέση με τους αντίστοιχους θηλυκούς. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο σε ένα παραμύθι, στο "Η Πέππα και οι Χρυσές της Μπότες" ( Peppa and her Golden Boots) εικονίζεται μία "κακιά" θηλυκή ηρωίδα, μια πάπια που κλέβει τις μπότες της Πέππας (της γουρουνίτσας) και τις πηγαίνει στο Φεγγάρι. Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι οι αρσενικοί χαρακτήρες υπερέχουν αριθμητικά σχεδόν στα μισά από τα βιβλία που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα.
Η έρευνα δείχνει, επίσης, ότι μόνο 4 στους 10 χαρακτήρες των οποίων το φύλο αναφέρεται έχουν ανθρώπινη μορφή. Οι υπόλοιποι είναι ζώα, πουλιά, μολύβια, λαχανικά και σκελετοί. Ανάμεσα σε αυτά τα πλάσματα, η προκατάληψη ως προς το φύλο φαίνεται να είναι ακόμη εντονότερη. Κάθε φορά που ο συγγραφέας επιλέγει να αναφέρει το φύλο αυτών των χαρακτήρων, στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων (73%) είναι αρσενικό. Οι αρσενικοί ήρωες είναι πιο δυνατοί, άγριοι και εν δυνάμει επικίνδυνα τέρατα (δράκοι, αρκούδες, τίγρεις), σε αντίθεση με τους θηλυκούς, οι οποίοι είναι μικρότερων διαστάσεων και πιο ευάλωτοι (πουλιά, γάτες και έντομα).


Τα δικά μου, ταπεινά συμπεράσματα

Διαβάζοντας την έρευνα, σκέφτηκα τον ρόλο που διαδραματίζουμε κι εμείς ως γονείς, τόσο ως προς την επιλογή των βιβλίων για τα παιδιά, όσο και ως προς την επιλογή των παιχνιδιών τους. Είναι "έξυπνο" να βλέπουμε τα πράγματα λίγο πιο προοδευτικά και να προτιμούμε ιστορίες οι οποίες δεν αναπαράγουν τα κλασικά, αναχρονιστικά στερεότυπα. Γιατί, για παράδειγμα, οι άνδρες θα πρέπει να είναι οι μόνοι δυνατοί και μεγαλόσωμοι; Δεν υπάρχουν "κακά" κορίτσια; Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που τα κορίτσια θα πρέπει να παίζουν μόνο με κουζινικά και τα αγόρια με εργαλεία και αυτοκίνητα; Είναι, σαφώς, εξίσου σημαντικό, μέσα από την δική μας στάση να δείχνουμε στα παιδιά ότι όλοι είμαστε ίσοι, ανεξάρτητα από το φύλο μας. Μπορεί η μαμά να παίρνει τον ίδιο μισθό με τον μπαμπά ή ακόμη και υψηλότερο, χωρίς αυτό να τον κάνει να υστερεί. Μπορεί ο μπαμπάς να βοηθά με τις δουλειές του σπιτιού, χωρίς να στερείται κάτι από τον...ανδρισμό του. Ένας καλό κριτήριο επιλογής τίτλων βιβλίων είναι ίσως η προσωπική μας υπέρβαση από τα όσα ζήσαμε ως παιδιά. Οι εποχές αλλάζουν και πρέπει να συμβαδίσουμε:)

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις