ΜΟΝΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ...ΠΟΤΕ;

Πρόσφατα το μεγάλο μου παιδάκι ταλαιπωρήθηκε από μια ίωση και χρειάστηκε να μείνει στο σπίτι. Ως συνήθως, όταν κάποιο από τα παιδιά είναι άρρωστο, τότε θα τύχουν και οι περισσότερες υποχρεώσεις(!). Έπρεπε, λοιπόν, κάπου να πάω και έπρεπε, επίσης, κάπου να τον αφήσω. Ευτυχώς, οι γείτονές μας είναι πάντα εξυπηρετικοί-και κυρίως άνθρωποι εμπιστοσύνης- κι έτσι επιστρατεύτηκαν και σε αυτή την περίπτωση και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία:)
Βλέποντας τον Χάρη να μεγαλώνει, να αυτοεξυπηρετείται σε μεγάλο βαθμό και να αυτονομείται, σκεφτόμουν πότε είναι αλήθεια ώριμο ένα παιδί να μείνει μόνο του στο σπίτι, έστω για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα. Στο μυαλό μου-σχεδόν αυτόματα, είναι η αλήθεια-ήρθε η θρυλική, πλέον,ταινία Home alone και όσα περιπετειώδη και ευτράπελα συνέβησαν στον μικρό-τότε-πρωταγωνιστή. Πριν επιτρέψω στoν εαυτό μου να πανικοβληθεί...προκαταβολικά (ταινία είναι, έχει και υπερβολές), έκανα μια μικρή έρευνα και νομίζω ότι διαφωτίστηκα αρκετά σε σχέση με το πότε τα παιδιά είναι πραγματικά ώριμα για να μείνουν μόνα στο σπίτι και να μην κινδυνεύουν.

Παράγοντας 1ος: Ηλικία

Κατά κανόνα και σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι προτιμότερο ένα παιδί να μην μένει μόνο του-τουλάχιστον για μεγάλο χρονικό διάστημα-πριν συμπληρώσει τα 12 χρόνια. Παιδιά 8-11 ετών επιτρέπεται να μένουν για περιορισμένο χρονικό διάστημα, υπό την προϋπόθεση ότι είναι αρκετά ώριμα, οι γονείς έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας και τους έχουν δώσει τις απαραίτητες οδηγίες. Συνήθως, τα παιδιά που έχουν φθάσει στα 12 μπορούν να μείνουν μεγαλύτερα διαστήματα μόνα στο σπίτι και είναι σε θέση να προσέχουν και τα μικρότερα αδελφάκια τους, για περιορισμένα χρονικά διαστήματα. Γενικά, συνήθως ένα παιδί που μπορεί να μείνει μόνο του σπίτι  μπορεί να πάει και μόνο του στο σχολείο.

Παράγοντας 2ος: Βαθμός ωριμότητας

Η τυπική ηλικία, είναι αλήθεια, δεν συμβαδίζει, πάντοτε, με το βαθμό ωριμότητας των παιδιών. Γι αυτό και συχνά λέμε για κάποια ότι είναι πιο "προχωρημένα". Έτσι, λοιπόν, ένα παιδί μπορεί, πάντα υπό προϋποθέσεις, να μείνει μόνο του νωρίτερα από τα 12 του χρόνια, αν πληρεί κάποια κριτήρια. Πάμε να τα δούμε.
-Μπορεί να κλειδώσει και να ξεκλειδώσει την πόρτα.
-Μπορεί να χρησιμοποιεί το τηλέφωνο (και ξέρει τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης, βλ.166).
-Έχει καλή κρίση και μπορεί να παίρνει αποφάσεις, όπως τι να κάνει όταν χτυπήσει το κουδούνι. Έχει μάθει να ρωτά ποιος είναι; Τι κάνει όταν ακούει μια άγνωστη φωνή;
-Γνωρίζει τη διεύθυνση και το τηλέφωνο του σπιτιού και μπορεί να δώσει οδηγίες για το σπίτι του.
-Μπορεί να δώσει τα ονόματα ενηλίκων, κατά προτίμηση γειτόνων, στην περίπτωση που κάτι συμβεί.
-Γνωρίζει πώς να έρθει σε επαφή με τους γονείς του στη δουλειά.
-Μπορεί να διαβάζει και να γράφει σημειώσεις.
-Μπορεί να βρει πού είναι το φαρμακείο του σπιτιού και να παράσχει τις πρώτες βοήθειες, αν χρειαστεί.
-Ξέρει τι να κάνει σε περιπτώσεις έντονων καιρικών φαινομένων (πχ να κλείσει τα παράθυρα, να βρει έναν φακό,κλπ).
-Μπορεί να φτιάξει ένα σνακ για να φάει αυτό ή το αδερφάκι του.
-Μπορεί να απασχοληθεί χωρίς επιτήρηση.
-Μπορεί να μιλήσει ανοικτά για ό,τι το απασχολεί.
-Είναι, σχετικά, ανεξάρτητο και αξιοποιεί τον χρόνο που περνά με τον εαυτό του όχι για να κάνει σκανταλιές, αλλά για να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί ή να φροντίσει το μικρότερο αδερφάκι του.

Ένα τεστ βοηθά

Κάθε πρωί, αναγκαστικά ο Χάρης μένει μόνος του στο σπίτι για περίπου 3-5 λεπτά, μέχρι να κατεβάσω με το ασανσέρ την αδερφή του στο σχολικό. Την πρώτη φορά αποφάσισα να τον κλειδώσω, έστω και γι αυτά τα λίγα λεπτά. Του εξήγησα ότι θα κατεβάσω την Εύα στο σχολικό και θα επιστρέψω αμέσως. Την επόμενη φορά επέλεξα να μην τον κλειδώσω (είναι, θεωρώ, περισσότερο επικίνδυνο) και του επανέλαβα ταην εξήγηση. Σταδιακά, άρχισα να χτυπάω το κουδούνι της κάτω πόρτας για να μου ανοίξει. Τις πρώτες φορές δεν ρώτησε ποιος είναι. Του εξήγησα ότι ακόμη κι αν είναι σίγουρος ότι είμαι εγώ ή ο μπαμπάς του, οφείλει να ρωτάει γιατί μπορεί κάλλιστα να είναι κάποιος ξένος. Κάποια στιγμή, λοιπόν, άρχισε να ρωτάει. Μπορεί να είναι ακόμη πολύ μικρός και θα περάσουν χρόνια μέχρι να μείνει μόνος, αλλά αυτό είναι ένα πρώτο, βασικό βήμα.
Σε κάθε περίπτωση, πριν οι γονείς αποφασίσουν να αφήσουν το παιδί μόνο στο σπίτι, θα πρέπει να έχουν διασφαλίσει αφενός ότι μπορεί όντως να αντεπεξέλθει σε αυτή την ευθύνη, αφετέρου να έχουν φροντίσει για την ασφάλεια του χώρου όπου το αφήνουν. To ένστικτό τους είναι αυτό που θα τους δείξει πότε να πάρουν την απόφαση. Αν έχουν έστω και μια μικρή αμφιβολία, ίσως δεν έχει φθάσει ακόμη η ώρα. Ο βαθμός εμπιστοσύνης που έχουμε στο παιδί μας είναι ένας σημαντικός δείκτης.