Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ ΚΙ ΕΓΩ

ΠΩΣ ΝΑ ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΟΝΤΙΝΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ, ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Ξεφυλλίζοντας πρόσφατα ένα αναγνωστικό της δεκαετίας του 1980, εποχή μεγάλης ανοικοδόμησης στην Ελλάδα, με αντιπαροχές και μαζική ανέγερση ψηλών κτιρίων, στάθηκα στο παράπονο ενός παιδιού που έπαιζε στο άδειο οικόπεδο της γειτονιάς μαζί με τα φιλαράκια του. Όταν κάποιος μάστορας, λοιπόν, τού ανακοινώνει ότι στο οικόπεδο αυτό θα χτιστεί μια πολυκατοικία, νέοι γείτονες θα έρθουν στη γειτονιά, άρα και καινούρια παιδάκια για να παίζει, το παιδί, με αφοπλιστική αθωότητα αναρωτιέται: "αλλά που θα παίζουμε;".
Έκτοτε πέρασαν δεκαετίες, ο ζωτικός χώρος των παιδιών μειώθηκε ακόμη περισσότερο, ενώ, σχετικά, πρόσφατα εισέβαλε στην ζωή μας και το Ίντερνετ, διαμορφώνοντας ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό για μικρούς και μεγάλους. Το ανέμελο παιχνίδι στη γειτονιά αντικαταστάθηκε από pyjama parties, απασχόληση σε παιδότοπους και απογεύματα με ταινίες και ποπ-κορν στο σπίτι. Η φυσιογνωμία της γειτονιάς, μιας κατεξοχήν περιοχής κοινωνικοποίησης μικρών και μεγάλων, άλλαξε, οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν πιο "σφιχτές" και απρόσωπες και οι γείτονες ενίοτε και αμίλητοι μεταξύ τους, ίσως από φόβο με όλα όσα ακούμε.
Κι όμως, η κοινωνικοποίηση των παιδιών δεν γίνεται μόνο στο σχολείο. Προάγεται σημαντικά όταν βλέπουν τους γονείς τους να συνομιλούν πχ με τον γείτονα στο διπλανό διαμέρισμα, με τον φούρναρη κάθε πρωί, με τον μανάβη, τον γονιό του συμμαθητή τους στο δρόμο για το σχολείο. Είναι σημαντικό για το παιδί να αποκτά μια εικόνα της κοινωνίας βιωματικά. Και αυτό είναι στο χέρι μας να το ενισχύσουμε.

Πώς οι συνομιλίες μας με τους γείτονες ωφελούν το παιδί

Ας πάρουμε ένα απλό παράδειγμα. Ένας "ζεστός" διάλογος το πρωί, πριν φύγουμε για το σχολείο, με τον υπάλληλο στο φούρνο απ' όπου αγοράζουμε το κουλούρι, μπορεί και είναι ιδιαίτερα διδακτικός για το παιδί μας. Πάμε να δούμε σύντομα τι του διδάσκει:
-Ότι το πρωί λέμε "καλημέρα", ακόμη κι αν...δεν έχουμε φάει πρωινό, είμαστε αγουροξυπνημένοι ή βαριόμαστε.
-Μπορούμε να ρωτήσουμε τον απέναντι "τι κάνει", δείχνοντας ενδιαφέρον για την υγεία του και την καλή του διάθεση. 
-Το παιδί εξοικειώνεται με τις συναλλαγές. Βλέπει τους μεγάλους να δίνουν χρήματα για να αποκτήσουν ένα προϊόν, κέρματα ή χαρτονομίσματα και να λαμβάνουν ρέστα (σούπερ άσκηση πρόσθεσης και αφαίρεσης).
-Όταν φεύγουμε, αποχαιρετάμε με ευγένεια και χαμόγελο.

 

Καλημέρα γλυκιά μας γειτόνισσα

Οι παλιοί λένε ότι ένας καλοσυνάτος γείτονας είναι καλύτερος και από συγγενή, καθώς θα συντρέξει σε οποιαδήποτε άμεση ανάγκη. Ειδικά όταν κανείς έχει παιδιά και μόνο στην ιδέα ότι στο διπλανό διαμέρισμα ή σπίτι μένει κάποιος άνθρωπος ή μια οικογένεια εμπιστοσύνης, νιώθει ασφάλεια. Στην πολυκατοικία όπου μένουμε μένουν κυρίως ηλικιωμένοι άνθρωποι, παλιοί ιδιοκτήτες, που βλέπουν τα παιδιά ως τις μασκότ του κτιρίου. Και τα δύο χαίρονται τόσο πολύ που εισπράττουν την αγάπη από δεύτερους και τρίτους παππούδες και γιαγιάδες και χρόνο με τον χρόνο είναι και τα ίδια πιο δοτικά. Η διπλανή μας κυρία, κάθε Χριστούγεννα, μας φωνάζει για να τους δώσει τα δώρα που τους περιμένουν κάτω από το πανύψηλο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Σπάνιο, μεγαλειώδες και πολύτιμο.
Μέσα από μια καλή σχέση με τους γείτονες τα παιδιά μαθαίνουν την σημασία της καλής συγκατοίκησης. Ξέρουν ότι αν χρειαστούμε κάτι μπορούμε να ζητήσουμε τη βοήθειά τους, όπως ακριβώς κι εκείνοι. Διδάσκονται την αλληλεγγύη, τον σεβασμό, πχ στην κοινή ησυχία (λέμε τώρα:)).

Καλημέρα φιλαράκι μου

Πόσο σημαντικές είναι οι πρώτες τους φιλίες, κυρίως με γειτονόπουλα. Τα κοινά στέκια, οι κοινές σκανταλιές, οι εκατέρωθεν επισκέψεις στα σπίτια. Πώς το πρόσωπό τους φωτίζει όταν δουν τυχαία στον δρόμο για το σχολείο τον αγαπημένο τους συμμαθητή. Μπορεί αυτή τη διαδρομή να διαρκέσει λίγο (!) περισσότερο, αλλά αξίζει τον κόπο. Είναι στο χέρι μας να ενισχύσουμε τον δεσμό του παιδιού μας με τους φίλους του, βοηθά τόσο πολύ στην ψυχο-συναισθηματική του ανάπτυξη (και στην σωματική, μέσα από το τρέξιμο και την άσκηση στην παιδική χαρά).

Καλημέρα κύριε φούρναρη

Μια στάση στο αρτοποιείο της γειτονιάς μαθαίνει στο παιδί πολλά άλλα πράγματα. Καταρχάς βλέπει πόσα είδη άρτου υπάρχουν. Αν το φούρνος είναι και πρατήριο παρασκευής μπορεί να δει πώς γίνεται το ψωμί και τα υπόλοιπα αρτοσκευάσματα. Παρατηρεί ότι φοράει γάντια για να πιάσει τα χρήματα, σκουφάκι για να μη λερωθεί από το αλεύρι, ίσως και ποδιά. Εμείς μπορούμε να του πούμε ότι οι αρτοποιοί ξυπνούν αξημέρωτα για να έχουμε  πρωί-πρωί το ζεστό μας ψωμάκι, περνώντας το μήνυμα της βιοπάλης, του αγώνα που όλοι πρέπει να κάνουμε στη δουλειά μας, το "σχολείο" των μεγάλων.

Καλημέρα κύριε μανάβη

Ο μανάβης και η πολύχρωμη "παλέτα" του, με τα δεκάδες φρούτα και λαχανικά που θα δώσουν στον οργανισμό μας πολύτιμες βιταμίνες για καλή υγεία. Το παιδί έχει την ευκαιρία να αγγίξει τα φρούτα, άλλα ζουμερά, άλλα λιγότερο, να μυρίσει τα μυρωδικά (μαϊντανός, σέλινο και πολλά άλλα), να μάθει από τις ταμπέλες το μέρος προέλευσης. Κάποια πορτοκάλια έρχονται από το Πήλιο, κάποιες ντομάτες από την Κρήτη. Να ένα πρώτης τάξης μάθημα Γεωγραφίας! Πού βρίσκεται η Κρήτη; Βόρεια ή νότια; Ποιο είναι το κλίμα εκεί; Έχει περισσότερη ζέστη;

Καλημέρα κύριε ψαρά

Αυτός κι αν ξυπνάει από τα άγρια χαράματα. Μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί ότι ο ιχθυοπώλης πηγαίνει κάθε ξημέρωμα στην ιχθυόσκαλα για να προμηθευτεί τα ψάρια του και έρχεται πολύ νωρίς το πρωί στο μαγαζί του για να τα πουλήσει. Το παιδί γνωρίζει τα είδη ψαριών, μπορεί να του κάνει αίσθηση η μυρωδιά τους, τα λέπια που μπορεί να μείνουν πάνω στην χάρτινη σακούλα, ο πάγος στον πάγκο.

Καλημέρα κύριε κρεοπώλη

Άλλος ένας επαγγελματίας της γειτονιάς, που έχει πολλά να μας μάθει. Σε κάποια κρεοπωλεία υπάρχουν χάρτες στο πάνω μέρος, που αναλύουν τα μέρη του σώματος του μοσχαριού. Εξηγούμε στο παιδί τι σημαίνει αν πάρουμε "ποντίκι", τι είναι το φιλέτο και άλλες σχετικές πληροφορίες. Το παιδί μπορεί να δει πώς αλέθεται το κρέας στο ειδικό μηχάνημα για να γίνει κιμάς, πώς ο κρεοπώλης μας καθαρίζει το κοτόπουλο για να είναι έτοιμο για τον φούρνο, πώς κόβει με το μεγάλο μαχαίρι τις μπριζόλες πάνω στον ξύλινο πάγκο που μοιάζει με παχύ κορμό δέντρου.

Καλημέρα κύριε τσαγκάρη

Τι ωραία, να ένα παλιό επάγγελμα που ακόμη δεν έχει εκλείψει! Ο δικός μας τσαγκάρης διατηρεί ένα μαγαζί που θαρρείς και βγήκε από κάποιο χρονοντούλαπο! Παλιό κατάστημα, ίσα που το ξεχωρίζεις στο στενό δρομάκι από την πινακίδα, με παλιά εργαλεία (μπορεί και λίγο σκουριασμένα). Η επίσκεψη στον τσαγκάρη είναι μια ωραία αφορμή για να μιλήσουμε για τη δουλειά του και να του μάθουμε πρωτίστως ότι ό,τι χαλάει δεν το πετάμε, αλλά το φτιάχνουμε αν γίνεται. Το παιδί βλέπει τα καλούπια, τους πάτους και τα τακούνια, κορδόνια και αγκράφες, ειδικές κόλλες. Δεκάδες σύνεργα που θα' θελε να έχει και στη δική του εργαλειοθήκη!

 Εκείνο που έχει σημασία είναι να δείξουμε στα παιδιά τη σημασία των ανθρώπινων σχέσεων. Φυσικά υπάρχουν κίνδυνοι και είναι στο χέρι μας να μάθουμε στα παιδιά να εμπιστεύονται μόνο όσους γνωρίζουν καλά. Αρκεί να τους μάθουμε, επίσης, να μην φοβούνται τη ζωή. Κανείς δεν κινδύνεψε ποτέ από μια ζεστή "καλημέρα".