ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΦΕΝΤΙΚΟ (ΤΕΛΙΚΑ);

ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ

Μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο να εφαρμόσουμε στα παιδιά μας κανόνες πειθαρχίας. Μπορεί να φταίει το ότι πέρασαν μια δύσκολη ή κουραστική μέρα, μπορεί αυτό να αποδίδεται στην δικαιολογημένη, από την ηλικία και την παιδικότητά τους, τάση τους να επαναστατήσουν.

Ένα από τα πιο κλασικά παραδείγματα αντίστασης είναι ενδεχομένως αυτή του ύπνου. Όταν αρνούνται πεισματικά ή σκαρφίζονται ένα σωρό τερτίπια και δικαιολογίες για να μην πέσουν στο κρεβάτι. Όταν θυμούνται ξαφνικά ότι δεν έχουν τακτοποιήσει τα παιχνίδια τους-πώς γίνεται μόνο πριν τον ύπνο!-, όταν πηγαίνουν ξανά στην τουαλέτα, όταν ζητούν να τους διαβάσεις άλλο ένα παραμύθι. Όταν σου λένε με αυθάδεια "Δεν είσαι υπεύθυνος για μένα" κι εσύ μένεις με το στόμα ανοικτό. Ίσως και να σου ξεφύγει-στις πολύ καλές σου μέρες- κι ένα χαμόγελο, το οποίο μάταια προσπαθείς να κρύψεις για να μην πάρουν θάρρος. Τελικά, ποιος είναι ή, καλύτερα, ποιος πρέπει να είναι το "αφεντικό";

Όταν έχουμε φθάσει να παρακαλάμε, κάποιος άλλος είναι το αφεντικό!

Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τα παιδιά μας. Είμαστε υπεύθυνοι για την ασφάλεια και τη σωματική τους ακεραιότητα, είμαστε υπεύθυνοι για την ευημερία τους (που, μεταξύ άλλων, προϋποθέτει και τον καλό ύπνο). Για να το πετύχουμε αυτό, καλούμαστε να μεταδώσουμε στα παιδιά μας τη σοφία της ζωής, να είμαστε θετικά πρότυπα και μερικές φορές, αναγκαστικά, να τους επιβάλλουμε κάποιους κανόνες συμπεριφοράς.

 

 

Ο καλός γονιός είναι κάπου στη μέση

Μάθετε στο παιδί να (υπ)ακούει, χωρίς φωνές και σπασμωδικές κινήσεις. 

Με άλλα λόγια, εμείς είμαστε τα "αφεντικά", είτε τους αρέσει είτε όχι. Μπορούμε, κάποιες φορές, να είμαστε οι φίλοι τους, αλλά πάντα είμαστε οι δάσκαλοί τους, οι φύλακες άγγελοι. Είμαστε υπεύθυνοι ακόμη και αν δεν το θέλουμε. Δεν είναι λίγοι, άλλωστε, οι γονείς που για ποικίλους λόγους, είτε επειδή αποζητούν τη συμπάθεια των παιδιών, είτε επειδή τεμπελιάζουν ή είναι κουρασμένοι ή ακόμη επειδή οι ίδιοι μεγάλωσαν σε αυστηρό περιβάλλον και αυτό δεν τους άρεσε, αφήνουν τα παιδιά να παίρνουν τον έλεγχο: τους αφήνουν να βλέπουν παιδικά με τις ώρες, αποκλίνουν από τη ρουτίνα του ύπνου, τους αγοράζουν ό,τι ζητούν, έχουν έτοιμες τις εναλλακτικές όταν το φαγητό δεν τους αρέσει και τόσα άλλα.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι όταν τα παιδιά κάνουν, κοινώς, ό,τι θέλουν, ζημιώνονται τα ίδια. Κι αυτό διότι όταν οι γονείς είναι επιτρεπτικοί, τα παιδιά γίνονται υπέρ το δέον παρορμητικά, εγωκεντρικά και με φτωχές κοινωνικές δεξιότητες. Σύμφωνα με την Diana Baumrind, εξελικτική ψυχολόγο στο University of California, Berkeley, ο ιδανικός τύπος γονέα είναι ο "επίσημος" (authoritative), εκείνος δηλαδή που ακολουθεί τη χρυσή τομή: δεν είναι ούτε υπερβολικά επιτρεπτικός ούτε υπερβολικός λάτρης του (απόλυτου) ελέγχου. Ο ιδανικός γονιός έχει θεσπίσει ξεκάθαρους κανόνες και έχει υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά του ως προς αυτούς, αλλά, παράλληλα, είναι εγκάρδιος και υποστηρικτικός, ενθαρρύνοντας, ταυτόχρονα, την αυτονομία τους. Αν κανείς το πετύχει αυτό, τα παιδιά του θα αποκτήσουν μεγαλύτερο αυτοσεβασμό, κοινωνικά προσόντα και ακαδημαϊκή απόδοση.

Τι σημαίνει ανεξαρτησία

Φυσικά, θα πρέπει να ορίσουμε τι ακριβώς σημαίνει ανεξαρτησία στο παιδί. Σίγουρα δε σημαίνει ότι, με το σκεπτικό ότι το παιδί μας θέλουμε να είναι ανεξάρτητο, θα πρέπει να κάνει όλη την ώρα ό,τι θέλει. Εκείνο μπορεί να νιώθει χαρά και ικανοποίηση όταν περνάει το δικό του, αλλά στην πραγματικότητα νιώθει ανασφάλεια όταν νιώθει ότι ο ενήλικας που βρίσκεται πλάι του δεν έχει τον έλεγχο της κατάστασης. Ούτως ή άλλως, πνευματικά, τα παιδιά δεν μπορούν να πάρουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις για εκείνα. Σύμφωνα με τον Jean Piaget, πρωτοπόρο εκπρόσωπο της εξελικτικής ψυχολογίας, από τα δύο και μέχρι τα 7 του χρόνια, το παιδί είναι εγωκεντρικό και σκέφτεται με έναν μαγικό τρόπο: πιστεύει, δηλαδή, ότι μπορεί με τις σκέψεις του να επηρεάσει τον κόσμο. Ωστόσο, δεν είναι σε θέση να σκεφτεί με κριτικό τρόπο. Από τα 8 έως τα 11 χρόνια, τα παιδιά φαίνεται ότι ψάχνουν για κανόνες και όρια από τους γονείς και τους δασκάλους του. Θέλει, αλληγορικά, να του χαράξουν τις γραμμές μέσα στις οποίες θα μπορέσει να "ζωγραφίσει". Κατά κανόνα, η κριτική σκέψη αρχίζει να αναπτύσσεται μετά τα 11, ενώ ακόμη και οι άφηβοι θέλουν να νιώθουν εφησυχασμένοι ότι οι ενήλικες τους δίνουν τις σωστές κατευθύνσεις.

Η ζωή είναι άδικη, αλλά έχει κανόνες

Κάποιος πήρε τον έλεγχο της...καθαριότητας

Η ζωή μας είναι γεμάτη από κανόνες, νομικούς, κοινωνικούς, ηθικούς, κανόνες ευγενείας. Εκείνο που θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι αν δεν τους διδάξουμε στα παιδιά, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα τα οδηγήσουμε σε λιγότερο φιλικά και αγαπησιάρικα περιβάλλοντα, όπως το γραφείο του διευθυντή στο σχολείο, αύριο-μεθαύριο στο γραφείο του διευθυντή στην εργασία τους.  Το να έχουμε τον έλεγχο δε σημαίνει ότι θα πρέπει να "ψειρίζουμε" τη συμπεριφορά των παιδιών μας ή να είμαστε αγενείς. Αντίθετα, θα πρέπει να καλλιεργήσουμε την προσωπική τους ελευθερία και να ενεργούμε πάντα με γνώμονα τη βαθιά αγάπη και στοργή που νιώθουμε για εκείνα, πάντα, όμως, διατηρώντας τον έλεγχο της κατάστασης. Να είμαστε ο μέντοράς τους, ένα καλώς εννοούμενο αφεντικό. Να τους προσφέρουμε ευκαιρίες να αναπτύσσονται και να "λάμπουν".